De energietransitie is een van de grote uitdagingen van deze tijd. Maar hoe doe je dat, transitie? Is het alleen een kwestie van nieuwe technieken toepassen, of is een bredere blik nodig? “Je moet niet naar slechts één sector kijken, en niet alleen naar wat iets kost of oplevert. Het gaat om het samenspel en waarde creëren”, vertelt Sander Mertens, lector Energy in transition bij De Haagse Hogeschool en directeur van Centre of Expertise Mission Zero.
Sander, je bent sinds kort aangesloten bij de Greenboard. Waarom?
“Met Mission Zero kijken we naar transities in de breedte, zoals op het gebied van energie en circulariteit. Met vier onderzoeksgroepen kijken we wat nodig is voor die transities: niet alleen op technisch gebied, maar ook op vlakken als participatie, wetgeving en economie. De Greenport is dan een cruciale sector. De omzet van het Nederlandse tuinbouw is groter dan die van Schiphol! Wij kunnen dus leren van hoe telers omgaan met energietransitie, en zij hopelijk ook van ons.”
Wat betekent dat, ‘transities in de breedte’?
“We onderzoeken hoe je de balans kunt vinden, bijvoorbeeld op gebied van materialen of energie. Maar daarbij kun je niet naar slechts één sector kijken, en niet alleen naar wat iets kost of oplevert. Het gaat om waarde creëren. Neem transport van voeding: dat wordt steeds vaker elektrisch. Als je alleen naar geld kijkt, dan kun je zeggen: een kilometer rijden kost x euro per kilometer. Maar zo’n elektrische auto kan ook energie opslaan en weer afgeven, en zo netverzwaring voorkomen. Transitie gaat dus om kijken vanuit verschillende oogpunten en daarmee kan je waarde creëren”
Hoe is dat te vertalen naar praktijkgerichte oplossingen? Ofwel: hoe komt zo’n transitie tot stand?
“Die aanpak verschilt van onderwerp tot onderwerp. De ene keer is het beter om een experiment op kleine schaal te doen, om aan te tonen dat iets werkt. De andere keer is het beter je op te stellen als ‘kritische vriend’. Er moet natuurlijk wel draagvlak voor zijn. Daarom is het goed transitie in samenwerking met anderen op te pakken. Samen een eerste doel stellen, dat niet te ver ligt. En als je dat eerste doel bereikt je horizon weer een stukje verder te leggen. Transitie is dus een iteratief proces.”
Hoe verhoudt draagvlak zich tot de energieprijzen, die eerst daalden en nu juist heel hoog zijn?“
We werken samen met Juva, de netbeheerder in gemeente Westland. We onderzoeken samen de toekomst van warmtelevering. Daarvoor spreken we ook met telers in de regio. We vragen ze onder meer hoe ze aankijken tegen onafhankelijkheid op het gebied van energie. Als je niet afhankelijk wilt zijn van de energieprijzen van een energieleverancier, dan moet je misschien zelf investeren in oplossingen waardoor je een vaste gekende energieprijs hebt. Maar die prijs is momenteel misschien iets te hoog. De vraag is dus: wat jouw ideale oplossing is die past bij je lokale situatie en je toekomstplannen.”
Waar te beginnen?
“Als lector Energietransitie ben ik vooral inhoudelijk met de transitie bezig: wat is technisch en economisch mogelijk? Met Mission Zero willen we een katalysator voor verandering zijn. We willen mensen in beweging krijgen. Daarvoor vind ik deelname aan de Greenboard belangrijk. Daarnaast doen we verschillende projecten en organiseren we bijeenkomsten. Zo willen we kennis delen. Het motto van Mission Zero is niet voor niets: ‘Empowering learners to create a sustainable future’. Mensen die willen leren willen we helpen leren.”
Twee casestudies
In het kader van het project Mission Zero worden er door Haagse Hogeschool twee casestudies uitgevoerd naar de mogelijkheden van toepassing van warmtepompen en brandstofcellen in de technische installaties op glastuinbouwbedrijven. Dit gebeurt in opdracht van Capturam bij Lans tomaten en OK Plant. Greenport West-Holland is betrokken vanuit de samenwerking EnergieAkkoord en de resultaten worden medio april 2022 verwacht.
