Er zijn veel goede, inspirerende voorbeelden van Biobased oplossingen. Die staan verzameld op de website Bioboost-platform.com. Eén daarvan is het onderzoek van Hogeschool Rotterdam (HR) naar het verwaarden van reststromen van Roos en Dahlia. Barbara Schrammeijer van Hogeschool Rotterdam: “Met studenten uit het logistieke domein onderzoeken we welke logistieke aanpassing dit vraagt: wat betekent dit voor de teler, en hoe brengen we dit op de markt?”
Jullie onderzoeken het gebruik van reststromen van de roos en dahlia: waarom deze gewassen?
“Eerst hebben we gekeken waar reststromen zich bevinden in de agrosector. Bij de bloemenveiling worden niet-verkochte bloemen vernietigd, een mooie reststroom om te verwaarden. Het gaat onder andere om de roos, chrysant en gerbera. Literatuuronderzoek heeft de keuze laten vallen op de roos om hieruit waardevolle stoffen te halen voor nieuwe toepassing op het gebied van gezondheid en constructie. Hiervoor werken we samen met een veredelingsbedrijf van rozen.
Het bloemencorso in Zundert bracht de dahlia bij ons in beeld. Na het corso hebben de telers nog grote hoeveelheden dahlia beschikbaar, waarvoor de afzetmarkt nihil is. We onderzoeken welke toepassingen er mogelijk zijn met dahlia en hoe dit bijdraagt aan een nieuw verdienmodel. Zo verandert een dahlia afvalstroom in een reststroom. We werken hiervoor nauw samen met telers in Zundert.”
Hoe wordt onderzocht of die toepassingen haalbaar zijn?
“Samen met studenten en collega’s vanuit het economisch domein onderzoeken we of een bepaalde toepassing rendabel kan zijn en wat het oplevert voor de betreffende sector(en). Als onderzoekers in het techniek domein ontwikkelen we een methodiek om plantenmateriaal voor te bewerken en waardevolle plantenstoffen hieruit te extraheren en deze vervolgens te analyseren.
We stellen ons de vraag: welke werkzame stoffen zitten er in het extract van die bloemen of planten? Met studenten uit het logistieke domein onderzoeken we welke logistieke aanpassing dit vraagt: wat betekent dit voor de teler? Hoe brengen we dit op de markt?”
Wat zijn mogelijke toepassingen voor die reststromen? Zoeken jullie bijvoorbeeld per gewas één toepassing of juist meerdere combinaties?
“Dat valt of staat met waar een plantengewas rijk aan is. De roos kun je verdelen in de stengel, bladeren, bloemblaadjes en eventueel ook het wortelsysteem. Wat zit er in welk deel van de plant? Literatuurstudie toont aan dat de stengel is opgebouwd uit de vezelstructuur cellulose (een ketting van suikereenheden). Cellulose zorgt voor de stevigheid van de stengel en is een waardevolle plantenverbinding om her te gebruiken. Het is bijvoorbeeld geschikt voor de ontwikkeling van een bio-composiet of textielgaren.
Net als de mens maken planten allerlei stoffen aan om zichzelf te beschermen. Het gaat hier om planten inhoudsstoffen die secundaire metabolieten worden genoemd. De plant krijgt te maken met allerlei invloeden van buitenaf waartegen zij zich moet verweren: te veel zon, te weinig water, bacterie- en schimmelinfecties. Deze werkzame plantenstoffen zijn ook interessant voor de medische sector omdat deze stoffen antioxidant, anti-bacterieel en/of kankerremmmend kunnen zijn.”
Hoe ver is dat onderzoek gevorderd?
“Sinds 2018 doen we Biobased onderzoek aan Hogeschool Rotterdam. De afgelopen drie jaar hebben we onderzoek gedaan naar onder meer de stengels van de roos. De methode wil je zo duurzaam mogelijk ontwikkelen. De volgende stap is om te kijken waar de behoefte ligt in de markt. Op dit moment zijn we in gesprek met de maakindustrie hoe we de cellulose kunnen omzetten naar een Biobased product.
Er zijn bedrijven in de agrosector die hier al mee bezig zijn. Daarnaast zijn er start-ups die open staan hiervoor, en innovatieve oplossingen zoeken om plasticvrij te werken. Samen met Greenport West-Holland onderzoeken we de mogelijkheden.”
Hoe is dit (in de toekomst) te vertalen naar de praktijk?
“In het nieuws zie je steeds meer over de gevolgen die plastic afval met zich meebrengt. Met dit Biobased onderzoek dragen we bij aan oplossingen op circulair gebied. Het is belangrijk dat verschillende sectoren met elkaar samenwerken, zoals de agrosector met de medische sector of de bouwsector. Het is heel motiverend dit onderzoek samen met studenten uit verschillende disciplines uit te voeren. Het zijn jonge mensen die zich interesseren voor maatschappelijke vraagstukken. Zij willen van betekenis zijn.
Ons doel is om voor bepaalde producten een Biobased alternatief vinden, een product te ontwikkelen afkomstig van reststromen. Dit is zeker mogelijk voor laagwaardige toepassingen zoals bouw- en verpakkingsmaterialen.
Anderzijds ligt de focus op de gezondheidszorg. Het gaat hier om hoogwaardige toepassing. Op dit moment kijken we naar ziektes waar met de huidige gezondheidszorg nog geen effectieve oplossing voor is, zoals botmetastase (kanker naar het bot en infectieziekten met antibioticaresistentie). Hiervoor werken we samen met het Erasmus MC.”
Is dit ook mogelijk bij andere sierteeltgewassen?
“Cellulose zit in ieder gewas, maar in verschillende hoeveelheden. Dit beïnvloedt je keuze om te werken met een gewas waar bijvoorbeeld meer cellulose in zit. Er zullen bepaalde gewassen zijn die andere inhoudsstoffen aanmaken wat het interessanter maakt om daarmee te werken. Wij ontwikkelen een methodologie die breed toepasbaar is. Het extract is er en de toepassing wordt nu onderzocht.”
