Foto: Een bijeenkomst van de Upcycling community van Foodvalley NL.
Voedselgrondstoffen gaan op meerdere momenten ik de keten verloren. Deze verliezen dragen flink bij aan broeikasgasemissies wereldwijd en vertegenwoordigen ook een economisch verlies . Gelukkig zijn er veel initiatieven om reststromen uit de voedselketen op te waarden ofwel ‘upcyclen’, zelfs weer als ingrediënt voor andere voedingsproducten. Maar de grote vraag is: hoe kunnen die initiatieven opschalen? Daarmee helpt de Wageningse organisatie Foodvalley NL, waarmee Greenport West-Holland een samenwerking verkent voor de mogelijkheden van ‘upcycled voedsel & voedselingrediënten’. “Samenwerking in de keten is cruciaal voor het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen voor circulaire grondstoffen.”
Foodvalley NL is een internationale en onafhankelijke organisatie die werkt aan baanbrekende innovaties voor de transitie naar een duurzaam voedselsysteem. Daarbij richt Foodvalley NL (niet te verwarren met de regionale samenwerkingsorganisatie Regio Foodvalley) zich op drie thema’s: Food & Health, Protein Transition en Circular Agrifood. Onder het laatste thema valt onder meer de beweging die Foodvalley creëert met partner in de Upcycling Community,ofwel: een groep van samenwerkende partijen op het verwaarden van reststromen richting voedsel.
Komend jaar verkennen Foodvalley NL en Greenport West-Holland hoe ze samen kunnen werken aan het voorkomen van voedselverspilling binnen het tuinbouwcluster. “Het goed omgaan met reststromen is een maatschappelijke uitdaging”, vertelt Caroline Duivenvoorden, Programme manager Circular Agrifood bij Foodvalley NL. “Gelukkig komen er steeds meer bedrijven met technische oplossingen en toepassingen. Het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen en de juiste condities in de markt en keten is een uitdaging. Wij helpen daarbij vooral vanuit gezamenlijke initiatieven. Daar zit de sleutel tot succes.”
Concurrentie om reststromen
“Die obstakels die bedrijven tegenkomen zijn divers en vragen vaak een ketenbrede aanpak”, aldus Duivenvoorden. De ene keer is niet de juiste technologie beschikbaar voor de betreffende reststroom, of is het moeilijk samenwerkingspartners te vinden. Soms zijn de reststromen seizoensgebonden. Daarbij komt dat het komen tot een passend verdienmodel voor de toeleverancier, verwerker en afnemer van een op te waarderen reststroom vaak complex is. Zo wordt er steeds meer geconcurreerd om reststromen, en is de markt dynamisch. De vraag komt uit heel verschillende hoeken: producenten van biobrandstoffen, bouwmaterialen tot diervoeders.En dat zal alleen maar meer worden in de toekomst. Bovendien is het toevoegen van een extra technologie en logistiek in de keten kostbaar. Dus het benutten van een ‘upcycled ingredient’ is vaak niet eens goedkoper. Dit betekent dat het neerzetten van een passende waarde propositie voor partijen aan einde van de keten een belangrijke uitdaging is die toeleveranciers en verwerkers met elkaar delen. Daarmee direct ook één van de actielijnen binnen de Upcycling Community van Foodvalley NL.“
Impactvolle partnerships
Foodvalley NL helpt bedrijven en sectoren met het zoeken naar oplossingen, onder meer het verbinden van partijen: de organisatie telt inmiddels meer dan 200 partners, uit verschillende sectoren. Ook door een brug te slaan tussen praktijk en kennis:. “Veel van die oplossingen zijn te vinden in de wetenschap. Die zijn er genoeg te vinden in onze achtertuin, de campus van de Wageningen University. Echter, minstens net zo belngrijk zijn de uitvingen vanuit de praktijk, bedrijven en de winkels”.
De Upcycling Community die in mei 2022 is gelanceerd bestaat inmiddels al uit 40+ partners, actief in verschillende landen en op verschillende stromen en variërend van organisatietype (van start-up tot corporate): Partner overview – |Foodvalley. Een mooi voorbeeld is de samenwerking van Foodvalley NL samen met Stichting Innovatie Glastuinbouw (SIGN) in een challenge die reststroom en product verbindt, die Grassa won met de challenge een pilotbudget van €50.000,- waardoor ze nu proteïne winnen uit tomatenbladeren en de marktpropositie kunnen testen.
Samenwerken aan zichtbaarheid en propositie
Om de beweging naar meer upcycled voedsel en voedselingrediënten richting verschillende stakeholder over te brengen brengt Foodvalley samen met de partners in de Upcycling Community volgend jaar een position paper uit waarin de huidige situatie in de markt en gezamelijke uitdagen en mogelijkheden voor verdere upcycling van reststromen richting voedsel worden gepresenteeerd. “Daarmee willen we onder meer overheden, ngo’s en financiers in beweging krijgen. Zij hebben een belangrijke rol en ook mogelijkheden om mogelijk te maken daar meer reststromen weer terugkomen in voedsel.”
De meeste voedselverspilling vindt in Europa overigens plaats bij consumenten, vertelt Duivenvoorden. “Het opwaarderen van reststromen richting voedsel ligt voor deze schakel buiten onze invloedsfeer. Wel spelen consumenten en de maatschappij een belangrijke rol in het aanjagen van de beweging naar optimaal gebruik van reststromen. Met hun aankoopkeuzes en gedrag kunnen zij vraag voor upcycled food creëren en natuurlijk in eigen huis het voorkomen van verspilling.”
Ook in beweging komen?!
Ook in de tuinbouwketen zijn er volop kansen om reststromen te upcyclen. Er zijn al diverse partijen acties met proposities om reststromen te verzamelen en opnieuw te benutten richting voedsel. In de Upcycling Community stappen bedrijven over hun eigen keten en individuele uitdagingen heen. Dat creëert inzicht, inspiratie en vernieuwende ideeën rondom oplossingen. Ook geïnspireerd om aan de sluiten bij deze koplopers? Neem contact op met Caroline van Foodvalley NL via caroline.duivenvoorden@foodvalley.nl
Achtergrond Foodvalley NL
